KİŞİYİ HÜRRİYETİNDEN YOKSUN KILMA SUÇU

KİŞİYİ HÜRRİYETİNDEN YOKSUN KILMA SUÇU

Bu suç Türk Ceza Kanunu'nun 109.maddesinde düzenlenmiştir.

TCK Madde 109

(1) Bir kimseyi hukuka aykırı olarak bir yere gitmek veya bir yerde kalmak hürriyetinden yoksun bırakan kişiye, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası verilir.

(2) Kişi, fiili işlemek için veya işlediği sırada cebir, tehdit veya hile kullanırsa, iki yıldan yedi yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

(3) Bu suçun;

a) Silahla,

b) Birden fazla kişi tarafından birlikte,

c) Kişinin yerine getirdiği kamu görevi nedeniyle,

d) Kamu görevinin sağladığı nüfuz kötüye kullanılmak suretiyle,

e) Üstsoy, altsoy veya eşe ya da boşandığı eşe karşı,

f) Çocuğa ya da beden veya ruh bakımından kendini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı, İşlenmesi halinde, yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza bir kat artırılır.

(4) Bu suçun mağdurun ekonomik bakımdan önemli bir kaybına neden olması halinde, ayrıca bin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur.

(5) Suçun cinsel amaçla işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkralara göre verilecek cezalar yarı oranında artırılır.

(6) Bu suçun işlenmesi amacıyla veya sırasında kasten yaralama suçunun neticesi sebebiyle ağırlaşmış hallerinin gerçekleşmesi durumunda, ayrıca kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler uygulanır.

Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Bırakma Suçunda Korunan Hukuki Değer

Bu suçla korunan hukuki değer kişinin iradi özgürlüğüdür. Kişi başkasınının özgürlüğünün sınırları çerçevesinde o an olmak istemediği yerde zorla tutulamaz.

Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Bırakma Suçunda Fail

Bu suçun faili herhangi bir kimse olabilir. Fiilin kamu görevlisi tarafından, görevinin sağladığı kolaylıkla işlenmesi sonucunda suçun nitelikli hali oluşur.

Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Bırakma Suçunda Mağdur

Bu suçun mağduru hareket yeteneğine bakılmaksızın herkes olabilir. Suçun altsoy, üstsoy veya eşe karşı işlenmesi suçun nitelikli halidir. Kişinin bilincinin devre dışı olması suçun oluşmasını engellemez. Örneğin, A B'yi uyurken kaçırıp bir depoya kilitlemiştir. B'nin o an iradesi olmadığı için iradesi kısıtlanmamıştır ve suç oluşmamıştır diyemeyiz. Bu gibi durumlarda farazi irade esas alınır.

Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Bırakma Suçunda Konu

Bu suçun konusunu bir yere gitme veyahut gitmeme özgürlüğü elinden alınan kişi oluşturmaktadır.

Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Bırakma Suçunda Fiil

Bu suç serbest hareketli bir suçtur. Suçun işlenmiş olması için kişinin bir yere gitme veyahut gitmeme özgürlüğünün kısıtlanmış veya engellenmiş olması yeterlidir. Kişiyi hürriyetinden yoksun bırakma suçunda kişinin hareket yeteneği kısıtlanmaktadır. Yani sadece A'nın B'yi kaçırması değil, A'nın B'nin herhangi bir yerden çıkmasını engellemesi de bu suçun unsurlarını oluşturmaktadır.

Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Bırakma Suçunda Manevi Unsur

Bu suç ancak kasten işlenebilen bir suçtur. Kastın mağduru zorla bir yere götürme veya zorla bir yere gitmesini engelleme amacı taşıması gerekir.

Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Bırakma Suçunda Hukuka Aykırılık Unsuru

Bu suçun hukuka uygun olabilmesi için meşru müdafaa, görevin ifası veya ilgilinin rızasıyla işlenmiş olması gerekir. Örneğin, polis memurunun sokakta çatışma olduğu için mahalle sakinlerinin evden çıkmasına izin vermemesi hukuka uygunluk sebebidir.

Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Bırakma Suçunun Nitelikli Halleri

Bu suçun;

a) Silahla,

b) Birden fazla kişi tarafından birlikte,

c) Kişinin yerine getirdiği kamu görevi nedeniyle,

d) Kamu görevinin sağladığı nüfuz kötüye kullanılmak suretiyle,

e) Üstsoy, altsoy veya eşe ya da boşandığı eşe karşı,

f) Çocuğa ya da beden veya ruh bakımından kendini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı, İşlenmesi halinde, yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza bir kat artırılır.

(4) Bu suçun mağdurun ekonomik bakımdan önemli bir kaybına neden olması halinde, ayrıca bin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur.

(5) Suçun cinsel amaçla işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkralara göre verilecek cezalar yarı oranında artırılır.

(6) Bu suçun işlenmesi amacıyla veya sırasında kasten yaralama suçunun neticesi sebebiyle ağırlaşmış hallerinin gerçekleşmesi durumunda, ayrıca kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler uygulanır.

Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Bırakma Suçunda Teşebbüs

Bu suç, kişinin hareket özgürlüğü kısıtlandığı anda tamamlanır ve özgürlüğüne kavuştuğu ana kadar suç işlenmeye devam edilmiş sayılır. Suçun teşebbüs aşamasında kalmış olabilmesi için failin, elinde olmayan sebeplerle icrai hareketlerini tamamlayamamış olması gerekir. Örneğin, fail mağduru hürriyetinden yoksun bırakmak amacıyla zorla arabaya bindirdiği sırada mağdurun arabaya binmeden faili iterek kaçması durumunda suç teşebbüs aşamasında kalmıştır.

Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Bırakma Suçunda İştirak

Bu suça iştirakin her türlüsü mümkündür. Kesintisiz suç olduğundan suça kimlerle başlanıldığından ziyade kişi özgürlüğüne kavuşana kadar kimlerin suça karışmış olduğu önemlidir. Örneğin, A B'yi bir evde saklarken 1 ay sonra C de B'yi evde zorla tutmak için yardıma gelmiştir. C, A'ya yardım ederken B henüz özgürlüğüne kavuşmadığından A ve C yani ikisi de müşterek faildir.

Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Bırakma Suçunda Etkin Pişmanlık

Fail, mağdurun şahsına zararı dokunmadan mağduru güvenli bir yere bırakırsa ceza üçte ikiye kadar indirilebilmektedir.

Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Bırakma Suçunda İçtima

-Fail, tek fiille birden fazla kişiye karşı bu suçu işlerse aynı neviden fikri içtima hükümleri uygulanır.

-Fail, aynı kişiye karşı farklı zamanlarda bu suçu işlerse zincirleme suç hükümleri uygulanır.

-Suç işleme kapsamında neticesi sebebiyle ağırlaşmış kasten yaralama söz konusu ise gerçek içtima hükümlerince fail, iki ayrı suçtan da cezalandırılır.

-Cinsel saldırı suçunda, suçun unsuru olarak kişi hürriyetinden yoksun bırakıldığından iki suçtan ayrı ayrı ceza verilmez. Fail cinsel saldırı hükümlerine göre cezalandırılır.

Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Bırakma Suçunda Görevli Mahkeme

Bu suçta görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemesi'dir.

Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Bırakma Suçunda Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB)

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, sanık hakkında hükmolunan cezanın belli bir denetim süresi içerisinde sonuç doğurmaması, denetim süresi boyunca kasıtlı bir suç işlenmez ve yükümlülüklere uygun davranılırsa ceza kararının ortadan kaldırılması ve davanın düşmesine yol açan bir cezanın bireyselleştirilmesi kurumudur (CMK md.231). Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçunda cezanın 2 yıl ve altında olduğu durumlarda HAGB uygulanabilmesi mümkündür.

Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Bırakma Suçunda Zamanaşımı ve Şikayet

Bu suç savcılık tarafından resen soruşturulur, şikayete bağlı suçlardan değildir. Suçun temel şekli için dava zamanaşımı süresi 8 yıl, daha ağır ceza gerektiren nitelikli hallerinde 15 yıldır.

Kişiyi Hürriyetinden Yoksun Bırakma Suçunda Örnek Yargıtay Kararı

''155 polis imdat telefonuna yapılan isimsiz ihbarda ruhsatsız silah bulundurduğu bildirilen ve yakalandığında üzerinde yapılan aramada herhangi bir suç unsuru ele geçirilemeyen katılanın 05.09.2002 tarihinde gözlem altına alındığı ve gözlem altında bulunduğu sırada Çine Sulh Ceza Mahkemesi tarafından verilen arama kararının 05.09.2002 günlü olmasına karşın evindeki aramanın bir gün sonra yapıldığı, katılan gözlem altında iken yapılan ikinci bir şikayet nedeniyle gözaltı süresinin uzatılmasının talep edildiği, bu talep 06.09.2002 günü Cumhuriyet Savcısı tarafından reddedildiği halde ikinci şikayet gerekçe gösterilerek katılanın bir gün daha gözaltında tutulduğu olayda; İsimsiz ve asılsız ihbar dışında suç işlediğine ilişkin hiçbir kanıt bulunmayan katılanı 05.09.2002 günü yasal hiçbir gerekçe göstermeden gözaltına aldıran ve Cumhuriyet Savcısının yazılı talimatının aksine yasal olmayan bu gözaltı süresini ikinci şikayet gerekçesiyle uzatan üst dereceli kolluk amiri sanığın eyleminin kamu görevinin sağladığı nüfuzu kötüye kullanarak kişiyi hürriyetinden yoksun bırakma suçunu oluşturduğu gözetilmeden atılı suçtan mahkumiyeti yerine dosya içeriğine uymayan gerekçeyle beraat kararı verilmesi…” (Y. 8. CD., 02.06.2010, 2008/6771- 2010/7810) sebebiyle Bozma Kararı verilmiştir.