İŞÇİLİK ALACAKLARI

İşçi alacakları, her somut olayda farklılık gösterebilmekle birlikte uygulamada en sık karşılaşılan talepler genellikle aşağıdaki başlıklarda toplanmaktadır. Bu yazımızda en çok karşılaşılan işçilik alacaklarını özetle açıklayacağız:

1. Kıdem Tazminatı

İşçi, aynı işverene bağlı olarak en az bir yıl çalıştıysa ve kanunda belirtilen haklı nedenlerle iş akdi sona erdiyse, kıdem tazminatına hak kazanır.

• Kıdem tazminatı, çalışılan her tam yıl için 30 günlük brüt ücret esas alınarak hesaplanır.

• Tahmini hesaplama formülü:

  
  

  Çalışılan yıl sayısı x 30 günlük son giydirilmiş brüt ücret

• Giydirilmiş brüt ücret, yalnızca çıplak maaşı değil; yol, yemek, prim gibi düzenli ödemeleri de kapsar.

• Brüt ücret, çalışanın eline geçen net ücretten farklıdır. Hesaplama net ücret üzerinden yapılırsa tutar eksik çıkar.

• Kıdem tazminatında, her yıl belirlenen tavan tutar dikkate alınır.

  
  

  2025 yılı Temmuz ayı itibarıyla kıdem tazminatı tavanı 53.924 TL’dir.

  
  

  Eğer brüt ücret bu tutarın üzerindeyse, tavan tutar esas alınır.

• Kıdem tazminatı zamanında ödenmezse, işçi fesih tarihinden itibaren en yüksek mevduat faizi talep edebilir.

• Zamanaşımı süresi 5 yıldır ve kural olarak fesih tarihinden itibaren işlemeye başlar.

2. İhbar Tazminatı

İhbar tazminatı, iş sözleşmesinin belirli süre önceden bildirilmeden feshedilmesi halinde gündeme gelir. Bildirim yapılmadan sözleşme feshedilirse, ihbar süresine denk gelen ücret işçiye ödenmelidir.

• İhbar süreleri aşağıdaki gibidir:

  • 6 aya kadar: 2 hafta

  • 6 ay – 1,5 yıl arası: 4 hafta

  • 1,5 yıl – 3 yıl arası: 6 hafta

  • 3 yıldan fazla: 8 hafta

• İhbar tazminatı hesaplama formülü:

  
  

  İhbar süresi x son giydirilmiş brüt ücret

• Tazminat zamanında ödenmezse, işçi fesih tarihinden itibaren yasal faiz talep edebilir.

• Zamanaşımı süresi 5 yıldır ve bu süre de fesih tarihinden itibaren başlar.

3. Fazla Mesai Alacağı

İş Kanunu’na göre haftalık 45 saati aşan çalışmalar fazla mesai sayılır. Aşağıdaki durumlarda fazla mesai alacağı doğar:

• Haftada 45 saatten fazla çalışma

• Günde 11 saati aşan çalışma

• Gece işçiliğinde 7,5 saati aşan çalışma

Hesaplama yöntemi:Fazla mesai süresi (saat) x saatlik çıplak brüt ücret x 1,5 (yüzde 50 zamlı)

Fazla mesai alacağı da 5 yıllık zamanaşımına tabidir.